22 Temmuz 2014 Salı

CEVİZ DİKİM TEKNİĞİ ve BAKIMI BAHÇE KURMA

Bahçe Kurma
Çok uzun yaşayan ve aşı ile çoğaltılması oldukça zor olan cevizde, bahçe kurmadan önce bölgenin ekolojik özelliklerinin iyi bilinmesi gereklidir. Ceviz kışları çok aşırı ve sürekli düşük sıcaklığın hakim olduğu bölgeler ile yazları çok aşırı sıcak olan yerlerde yetiştirilmemelidir.
Cevizler derine inen güçlü bir kök sistemine sahip oldukları için toprak derinliğinin en az 2- 2.5 m olması ve geçirimsiz katmanların olmaması gerekir. Yetiştiricilik yapılacak bölgenin topraklarında fazla alkalilik ve tuzluluk sorunları bulunmamalıdır.
Çeşit seçimi
Cevizlerde erkek ve dişi çiçeklerin farklı zamanlarda olgun hale gelme durumu yaygındır. Bu durumda erkek ve dişi çiçekleri aynı zamanda olgunlaşan homogam tip ve çeşitler yanında erkek çiçekleri önce olgunlaşan ve dişi çiçekleri önce olgunlaşan çeşitler bulunmaktadır. Bundan dolayı ceviz bahçesi kurarken mutlaka ya erkek ve dişi çiçekleri aynı zamanda olgunlaşan bir çeşit yada erkek ve dişi çiçeklerinin olgunlaşması aynı döneme gelen birden fazla çeşit ile karışık bir dikim tercih edilmelidir.
Çok uzun yıllar meyvesinden, ağacın ömrü sonunda gövdesinden faydalanacağımız Aşılı Ceviz ağacının Bahçesini kurarken dikkatli olmalıyız. Aksi halde, başlangıçta yapılacak bir yanlışlığın zararı uzun yıllar çekilecektir.bahçe kurarken dikkat edilmesi gereken önemli hususların gözden geçirilmesinde fayda vardır: – Etrafı çıplak, bitki örtüsü bulunmayan (İç Anadolu ve Trakya) gibi yerlerde Aşılı Ceviz fidanları GİYDİRİLMELİDİR. Yani Aşılı Cevizlerin içine ve etrafına muhtelif meyveler dikilmeli, çok sert rüzgar olan yerlerde ise Rüzgar perdesi yapılmalıdır. Bu sayede gerek kışın soğuk sert rüzgarlarından, gerekse yazın sıcak ve yakıcı rüzgarlardan fidanlar korunmuş olur.
- Taban arazilerdeki kuru veya sulu dereler çok kıvrıntılı ve önlerinde hava akımını önleyen engeller varsa, bu gibi yerlerde kurulacak bahçeler tabandan yamaçlara doğru kaydırılmalıdır.
- Çeşit Seçimi; Bahçe Kurmada çok önemlidir. Her şeyi tam olarak yapmış olabilirsiniz, ama yanlış bir çeşit seçimi size hem zaman hem de para kaybına neden olur. Bu nedenle fidan seçerken hem fidanın sertifikalı olmasına dikkat etmelisiniz hem de fidanı aldığınız yere güvenmelisiniz. Bu nedenle fidanların SERTİFİKALI olmalarının yanında ADLARINA UYGUN olmaları da önemlidir. Ayrıca sertifikalı ve uygun çeşidin seçilmesi yanında bu fidanların yapılacak piketajlara göre dikilmesi de çok önemlidir. Birbirini tozlayan çeşitler piketaja göre dikilmezlerse verim düşük olur.
UYARI !
- Bazen piyasaya ucuz fidanlar sunanlar olabilir. Bu durumda belgelerin incelenmesi yanında fidanın AŞILI olup olmadığı araştırılmalıdır. Aşılı gibi görünen fidanın aslında aşılı olmadığı maalesef yıllarca sonra anlaşılabilmektedir. Sahte fidana bir örnek verilecek olursa; aşı zamanı çöğürde aşı yapılacak yerdeki bir gözün etrafındaki kabuk bir bıçak ucuyla çizilir. Bir müddet sonra bu yabani fidan çizilen gözün üzerinden kesilir. Ertesi yıl bu yabani göz sürdürülerek aşılı bir fidan görüntüsü verilir. Bu şekilde büyütülerek satışa sunulan fidanın sahte olup olmadığı Laboratuar koşullarında bile zor anlaşılır. Bu nedenle Aşılı fidan alınan yerin güvenli olması çok önemlidir.
Netice olarak BAHÇE KURMA’da dikkat edilecek hususlarla yapılacak işler zincirin birer halkası gibi olduğu unutulmamalıdır.
PROFİL AÇILMASI – TOPRAK ANALİZİ – ÇUKUR AÇILMASI
Ceviz, toprak istekleri bakımından seçici değildir. Kumlu-Çakıllı zayıf topraklarda rahatlıkla yetişebilir. Fazla su tutmayan gevşek ve süzek topraklardan hoşlanır
PROFİL AÇILMASI
Bazen toprağın üst görüntüsü yanıltabilir. Bunun için arazinin benzer yerlerinde arazi büyüklüğüne göre bir veya birkaç 120 cm. derinliğinde çukur açılır. Bu sayede toprak derinliği, toprağın yapısı, altta kayakilin bulunup bulunmadığı ve Taban Suyunun olup olmadığı gibi hususlar belirlenmiş olur.
- Ceviz, killi topraktan hoşlanmaz. Ancak kilin devamında altta kum-çakıl çıkıyorsa bir sakınca yoktur.
TOPRAK ANALİZİ
- Aynı çukurdan her 30 cm. de bir toprak örneği alınır. Örneklere numara verilerek ayrı torbalara konulur ve etiketlenerek analize gönderilir. Analizde, ceviz için önemli olan şu hususlar incelenir:
- Toprağın pH değerleri ölçülür. Bu değerlerin en ideali 6.5-7.5 arasıdır. Değerin düşük olması toprağın asidik olduğunu, yüksek olması ise toprağın alkali olduğunu gösterir. Ceviz, hafif alkali topraklardan zarar görmez.
- Cevizin tuzlu topraklara karşı hassas olduğu bilinmelidir.
ÇUKUR AÇILMASI
Toprak tavındayken arazi sürülür ve tırmıklanır. 8×8 m. Aralık x mesafe ile çukur yerleri işaretlenir. Çukur açılmadan yüzeydeki toprak sıyrılıp dikimde kullanılmak üzere bir tarafa yığılır. En az 60×60 cm. boyutlarında açılacak çukurun üst kısmı kil topraksa ve altta kum çakıl tabakası varsa, bu tabakaya ulaşılıncaya kadar kazılır. Çukurdan çıkan toprak, daha önce yüzeyi sıyrılan alana saçılır. Standart dikim için en uygun aralık mesafe olan 8×8 m. esas alınırsa bu durumda dönüme (Da = 1000 m² ) 15 adet çukur kazılabilir.
ÇEŞİT BELİRLEME: Bahçe kurulacak yerin yükseltisi (rakım), yönü (bakı) tespit edildikten sonra iklim verilerine göre ÇEŞİT belirlenir.
PİKETAJ : Yöreye uygun çeşitler belirlendikten sonra eldeki fidan çeşidi sayısına göre piketaj yapılır. En uygun piketaj 7′ye 2 olanıdır. Her 7 sıraya en az 2 sıra veya her 7 fidana en az 2 çeşit tozlayıcı fidan seçilir. Şayet fidan sayıları eşitse sıra sayıları da eşit olabilir. Ancak sıra ya da fidan sayısı 7′yi geçmemeli 2′ den de aşağı olmamalıdır. Standart dikimde en uygun Aralık x Mesafe 8×8 dir. Bu durumda dönüme (Da.=1000 m²) 15 adet fidan dikilebilir.
Not : 20 yıla ulaşmış ve 10×10 m. aralık x mesafe ile kurulmuş A. Ceviz bahçelerinde, aradan bir ağacın çıkarılması gerektiğinde; iki ağaç arasındaki mesafe 20 m. olmaktadır. Bu çok açık bir mesafedir.
Ayrıca dönüme 5 ağaç fazla dikmekle % 50 fazla ürün alma şansı vardır.
Bu iki gerekçeden dolayı aralıkxmesafenin 8×8 m. olması üzerinde durulması önemli bir husustur.
ÇİT DİKİMİ
- Birim alana daha fazla fidan dikip kısa zamanda daha fazla ürün alma amacına yönelik çit dikiminde, sıra arası 7 m., fidana arası ise 3.5 m. olabilir. Bu durumda dönüme 40 fidan dikilir. Sıra arası mesafeyi daha çok budamayı yapacak olan makinenin genişliği belirler.
- Çit dikiminde, budamaya uygun çeşitler seçilmelidir.
- Çit dikiminde, sıra arasındaki boşluğa ve toprağa doğru dik giden dallardan yukarıya doğru yönlendirilemeyen dallarla tepe dalları çit şeklinde makine ile kesilmektedir.
Dikim
Dikim aralıkları ekolojik ve bakım koşullarına göre değişirse de cevizlerde en ideal dikim aralıkları; 12 x 12 m, 10 x 10 m, 10 x 8 m veya 8 x 8 m’dir.
Fidanların dikimleri dinlenme döneminde (yaprak dökümünden itibaren) yapılmaya başlanır ve gözler uyanıncaya kadar devam eder. Fidanların sökümü çok dikkatli bir şekilde yapılarak köklerin zarar görmemelerine özen gösterilmelidir. Dikim sırasında fidanlarda özellikle kök budaması yapılmalıdır. Dikim çukurları en az 60- 70 cm genişlikte ve 80- 100 cm derinlikte açılmalıdır. Fidanlar aşı noktaları toprak üstünde kalacak şekilde dikilmeli ve çukurlar bahçedeki üst toprak ile doldurulmalıdır. Dikimden hemen sonra fidanlara can suyu verilmelidir. Dikim yapıldıktan sonra, ilerideki kereste durumu da düşünülerek, fidan gövdeleri toprak yüzeyinden yaklaşık 1- 1.5 m yukarıdan kesilmeli ve taçlandırma budaması yapılmalıdır. Bundan sonra bölgedeki hakim rüzgarlar göz önünde tutularak fidanlar hereklere bağlanmalıdır. Yazları sıcak ve kurak olan bölgeler ile su kaynağı az olan yerlerde dikimden sonra su kaybını önlemek amacıyla yabancı ot veya hububat saplarıyla malçlama yapmak yerinde olur.
Toprak işleme
İlkbahar aylarında toprak tava geldiğinde derin bir sürüm yapılır. Bu dönemdeki toprak işleme toprağın havalandırılması yanında yabancı ot kontrolünün sağlanması bakımından da çok önemlidir. Yaz aylarında da duruma göre yabancı ot kontrolü bakımından toprak işleme yapılabilir. Sonbahar aylarında pullukla yapılacak sürüm, yağmur ve kar sularının toprağa işlemesi ve toprakta tutulması bakımından önemlidir. Toprak işlenirken köklerin yaralanmamasına özen gösterilmelidir.
Sulama
Ceviz ağaçları iri yapılı ve yaygın dallanma gösterdikleri için geniş bir yaprak yüzeyine sahiptirler. Bu nedenle terleme ile su kaybı fazla olan cevizlere yeterli suyun sağlanması çok önem kazanmaktadır.
Cevizler için ilkbaharda gelişme, meyvelerin büyüme ve iç doldurma dönemlerindeki su gereksiniminin karşılanması çok önemlidir. Bu dönemlerdeki susuzluk durumları büyüme ve gelişmeyi yavaşlatacağı gibi meyvelerin içlerini yeterince dolduramamalarına neden olacağı için kalite ve verim düşüklükleri meydana gelir.Sulamada dikkat edilecek en önemli noktalardan biri de suyun etkili kök düzeyine ulaşmasının sağlanmasıdır. Cevizlerde ilk yıllarda, bölgenin ve su kaynağının durumu da göz önüne alınarak haftada 2 kez sulama yapmak gerekir. Sulama şekli olarak karık sulama, salma, damla ve alttan yağmurlama sulama sistemlerinden birisi tercih edilebilir. Cevizlerin sulanmasında kimyasal atıklar vb zararlı etmenlerle kirlenmemiş olan her türlü su kullanılabilir.
Gübreleme
Ceviz, toprakta çok aşırı bir sorun yoksa, gübreleme bakımından çok duyarlı bir bitki değildir. Bununla birlikte, yapısından dolayı, en önemli bitki besin maddesi gereksinimi azot olabilir. Yapılacak toprak analizlerinin sonuçlarına göre toprakta eksik olan besin maddeleri belirli bir program içinde toprağa verilmelidir.
Budama
Ceviz ağaçları iri ve büyük taç oluştururlar. Ancak bu ağaçlar genelde çok fazla budama istemezler. Bununla birlikte kurumuş ve birbiri içine girmiş dalların çıkarılması ve ağaç tacının içerisine ışığın rahatlıkla girmesini sağlayacak şekilde yapılacak aralama budamaları yararlı olur. Cevizlerde şekil budaması olarak genelde doruk dallı budama sistemi uygulanmakla birlikte budamanın çeşidi ve miktarı, çevreye ve ağaçları yetiştirme amacına bağlı olarak da değişebilir.
FİDAN DİKİM TEKNİĞİ
Ceviz dikim aralığı, tercihe göre 8×8 ile 12×12 arasında olabilir. Fakat; boş alandan olabildiğince faydalanmak için; Aşağıdaki gibi 10×7 olacak şekilde dikilmesine tavsiye ederiz.
Fidan çukurları en az 60 – 80 cm derinliğinde olmak üzere açılır. Çukur açılırken, üst yüzey toprağı bir kenarda toplanır. Bu toprak yaklaşık 1000-1500 gr toz organik gübre harman edilir. Harman edilen bu karışımın bir kısmı, çukurun en alt kısmını doldurulur. Daha sonda fidan poşetinin en alt kısmı, maket bıçağı ile bir kapak gibi kesilir ve çıkartılır. Altı kesilmiş olan poşet, çukuru ortalayacak şekilde konulup yine maket bıçağı ile alttan üste doğru boylu boyunca kesilir. Burada, dikkat edilecek husus, poşet kesimi sırasında köklere zarar vermemek ve poşet toprağını dağıtmamaktır. Poşet kesildikten sonra poşeti çıkarmadan, kalan harmanlanmış toprak ile etrafı yarıya kadar doldurulur. Daha sonra poşet yavaşça fidan toprağını dağıtmadan çekilir. Henüz çukur yarı yarıya dolu iken, yaklaşık bir teneke can suyu verilir. Sulamanın ardından, çukur toprakla tamamen doldurulur. Burada dikkat edilecek husus, fidan poşet yüzey seviyesi ile doldurulmuş çukurun yüzey seviyesinin aynı olmasıdır. Daha sonra yaklaşık bir metre çaplı yalak yapılır ve bir metre uzunluğunda rüzgar kazığı çakılarak fidana elastik bant ile bağlanır. Bundaki amaç; fidanın rüzgardan sallanarak köklerinin hava almasını engellemektir.

2 yorum: